Z którym kontrolerem połączyć się w sieci Vatsim?
![](https://calypteaviation.com/wp-content/uploads/2021/09/fsx-1-3-1024x427.jpg)
Komunikacja na Vatsim – jak działa?
Komunikacja w sieci Vatsim odbywa się głosowo lub tekstowo za pośrednictwem programu – klienta Vatsim (w pierwszym tekście polecałem vPilota). vPilot śledzi częstotliwości ustawione w panelu radia samolotu, którym lecimy w FSX (P3D) i pozwala nam się odezwać do kontrolera, którego częstotoliwość akurat mamy ustawioną.
Tu jeszcze dodam, że vPilota do komunikacji głosowej należy odpowiednio ustawić w konfiguracji wskazując głośniki lub słuchawki oraz mikrofon i wybierając klawisz push-to-talk, który będzie aktywował mikrofon.
Pozycję kontrolerów
Listę możliwych stanowisk kontrolerów, informatorów i innych wypisałem wraz z polskimi tłumaczeniami w tekście o Komunikacji. Jeśli chcecie sprawdzić jakie stanowiska są używane na danym lotnisku – możecie sięgnąć do AIP (rejestracja jest darmowa). W dokumencie tekstowym każdego lotniska znajdziecie listę pozycji dla tego lotniska.
![](https://calypteaviation.com/wp-content/uploads/2021/09/eppo.jpg)
![](https://calypteaviation.com/wp-content/uploads/2021/09/epwa.jpg)
Tak to wygląda w Poznaniu i w Warszawie.
Bez zaglądania do AIP takie informacje możecie znaleźć też na stronie PL-VACC (polski oddział Vatsim) w zakładce Lotniska -> Pozycje ATC.
![](https://calypteaviation.com/wp-content/uploads/2021/09/pl-vacc.jpg)
Strony lokalnych oddziałów Vatsim takie informacje czasami zawierają, czasami nie. Warto wyrobić sobie nawyk zaglądania do AIP. Przykładowo w Norwegii łatwiej znaleźć tę informację w AIP niż na stronie Vatsim Scandinavia.
![](https://calypteaviation.com/wp-content/uploads/2021/09/enbo.jpg)
Format, jak widać na załączonym obrazku, jest podobny.
Analogicznie w AIP i na niektórych stronach VACC można znaleźć listę pozycji kontrolerów obszaru.
![](https://calypteaviation.com/wp-content/uploads/2021/09/pl-vacc2.jpg)
Za co odpowiada Radar, za co Zbliżanie, za co…
Mam poczucie, że jeśli chcesz się zalogować wkrótce do sieci Vatsim to powinieneś już to wiedzieć. Dlatego to omówienie będzie mocno skrócone – potraktuj je jako narzędzie weryfikacji tego co wiesz, a nie jako podstawowe źródło informacji (które musisz wyszukać w sieci, jeśli wymagają uzupełnienia).
Delivery, Ground, Wieża
Delivery to kontroler odpowiedzialny za wydawanie zezwoleń na lot. Jeśli jest na lotnisku – do niego odzywasz się w pierwszej kolejności.
Ground odpowiada za ruch naziemny. Od rozpoczęcia kołowania do punktu zatrzymywania przed pasem startowym. Jeśli nie ma Delivery – Ground wydaje zezwolenia na lot. Zwróć uwagę, że Delivery i Ground w języku polskim zachowują anglojęzyczne nazwy.
Wieża – odpowiada za drogi startowe i przestrzeń powietrzną w strefie kontrolowanej lotniska (CTR). Jeśli na lotnisku nie ma stanowisk Delivery lub Ground – odpowiada również za zezwolenia i ruch na ziemi. W nielicznych sytuacjach Wieża odpowiada za ruch w małym TMA.
Znów – to już powinieneś wiedzieć, ale jeśli pojęcia takie jak CTR, TMA Ci nic nie mówią – skrócona informacja.
![](https://calypteaviation.com/wp-content/uploads/2021/09/airspace-1.png)
CTR to przestrzeń kontrolowana lotniska. Jest niewielka (zwykle sięga na kilka mil od lotniska – często ma kształt prostokąta – jest dłuższa na kierunku pasa) i sięga do wysokości 1500-2000 tysięcy stóp nad lotniskiem (czasem więcej).
TMA to rejon kontrolowany lotniska (lub kilku lotnisk – np. Okęcie i Modlin znajdują się pod TMA Warszawa). Jest większa – w najwyższych partiach rozciąga się na dziesiątki mil od lotniska. Sięga do kilku, kilkunastu tysięcy stóp (lub więcej – Warszawskie TMA sięga FL225 czyli ok. 22 500 stóp).
Kontrola zbliżania (a także przyloty, odloty, director)
Odpowiada za ruch w TMA – przede wszystkim obsługuje przylatujące i odlatujące samolotu. I oczywiście ruch przecinający tę przestrzeń kontrolowaną.
Kontrola obszaru – radar, centrum, kontrola
Odpowiada za ruch w obszarze kontrolowanym. Czyli (upraszczając nieco) w przestrzeni kontrolowanej innej niż CTR, TMA i podobne wyznaczone przestrzenie.
Vatsim – kontrola top down
Obsadzenie wszystkich pozycji entuzjastami byłoby niemożliwe. Dla tych entuzjastów też na ogół nudne – na Vatsim nie ma takiego ruchu, który wymagałby tak dużej obsady. Dlatego stosuje się zasadę „top down”, czyli pozycje wyższe odpowiadają za obowiązku pozycji niższych.
Jeśli nie jest obsadzona pozycja niższa – należy łączyć się z pozycją wyżej
Wieża odpowiada za obowiązki pozycji Ground i Delivery kiedy ta nie jest obsadzona (zresztą podobnie jest w rzeczywistości).
Zbliżanie odpowiada za obowiązki wieży jeśli ta nie jest obsadzona (i w konsekwencji poprzedniego zdania – za obowiązki Ground i Delivery).
Radar odpowiada za wszystkie obowiązki na lotniskach kontrolowanych poniżej swojego obszaru.
Przykłady z Polski
Lot z Krakowa do Gdańska. Zalogowany jest kontroler zbliżania w Krakowie. Pilot będzie się kontaktował z kontrolerem zbliżania od zalogowania (prośba o zezwolenie na lot i kolejne) do momentu opuszczenia TMA Kraków.
Lot z Krakowa do Gdańska. Zalogowany jest kontroler Kraków Wieża i Gdańsk Zbliżanie. Pilot będzie się kontaktował z kontrolerem na wieży od zalogowania (znów – zezwolenie na lot, uruchamianie, kołowanie, start) do momentu opuszczenia CTR (czyli zaraz po starcie). Z Gdańsk Zbliżanie nawiąże kontakt przed wlotem do gdańskiego TMA.
Lot z Krakowa do Gdańska. Zalogowany jest Warszawa Radar i Gdańsk Wieża. Pilot nawiąże kontakt z Warszawa Radar po zalogowaniu (znów – wszystkie zezwolenia na lotnisku początkowym) i będzie z kontakcie z Warszawa Radar aż do momentu przekazania łączności do Gdańsk Wieża (więc Warszawa Radar będzie tu sprawował rolę Wieży i Zbliżania w Krakowie oraz Zbliżania w Gdańsku).
FSS
Od zasady top-down jest jeden wyjątek. Kontrolerzy kilku obszarów, którzy kontrolują jedynie samoloty na wysokościach przelotowych (oznaczenie pozycji – FSS) nie odpowiadają za TMA i lotniska kontrolowane poniżej.
Tu też znajdzie się wyjątek od wyjątku – podobno jakiś FSS w Azji zapewnia taką obsługę.
Kody pozycji kontrolerów
Dobrze. To jak przełożyć kody oznaczające pozycje (te, które widzicie w Vatsinatorze i te, które zobaczycie w vPilot) na właściwe nazwy, których użyjecie w komunikacji?
Oznaczenie kodowe np. EPKK_T_APP
Kod pozycji składa się z trzech elementów:
- lokalizacji (EPKK)
- prefixu pozycji (T)
- oznaczenia pozycji (APP)
Lokalizacja to kod lotniska lub kod FIRu w klasyfikacji ICAO. Czyli Gdańsk – EPGD, Juneau na Alasce to PANC, a Bornholm to EKRN. W przypadku TMA obejmujących kilka lotnisk – TMA zwykle jest oznaczone kodem największego EPWA dla warszawskiego TMA, EPKK dla Krakowskiego (Kraków i Katowice).
Prefix pomaga rozróżnić kilku kontrolerów zalogowanych w tym samym miejscu na takiej samej pozycji. Przykładowo przy dużym ruchu w warszawskim TMA mogą się zalogować dwaj kontrolerzy: EPWA_S_APP i EPWA_N_APP. Pozycje równoległe mogą być też oznaczone numerami. Jeśli zalogowanych jest kilku kontrolerów – w ich opisie znajdziecie informacje, który odpowiada za którą część przestrzeni. Z tą sytuacją najczęściej spotykam się w północnych Niemczech gdzie dwóch kontrolerów obsługuje sektor podzielony na wschód i zachód. Raz widziałem tam trzech kontrolerów obszaru (wschód, zachód i trzeci do obsługi samolotów na dużej wysokości). Opisy wyjaśniały wszystko. Każdy z kontrolerów w takiej sytuacji pracuje na innej częstotliwości.
Inną sytuacją są prefixy T i X. T – kontroler szkolący się. X – instruktor. Kontrolerzy też się muszą szkolić.
Prefix jest nieobowiązkowy. Wiele pozycji nie zawiera środkowej litery.
Pozycja. Na Vatsim stosuje się siedem oznaczeń pozycji:
- DEL – Delivery
- GND – Ground
- TWR – Wieża (tower)
- APP – Zbliżanie (approach i inni kontrolerzy TMA – director, departure itd)
- CTR – Kontrola obszaru
- FSS – Kontrola obszaru dla dużych wysokości kiedy lokalny kontroler obszaru nie jest zalogowany
Nazwy pozycji
Tu będzie trochę zamieszania. Co to jest „Warszawa Radar”? Pozycja kontrolera obszaru. A Tallin Radar? Zbliżanie.
Kontrolerzy obszaru na ogół mają w nazwie:
- Radar
- Control
- Center
Zbliżanie ma na ogół w nazwie Approach (Zbliżanie), choć czasem pojawia się Radar (trochę zaszłość historyczna po podziale na kontrolę radarową i proceduralną – ale w Estonii zostało), ewentualnie pojawiają się nazwy innych pozycji w TMA (Departure i Director). Możliwości:
- Approach / Zbliżanie
- Arrival
- Departure / Odloty
- Radar
- Director
- Final
Niżej już jest łatwiej. TWR to zawsze Tower czyli Wieża, GND to zawsze Ground, a DEL to zawsze Delivery.
Gdzie znaleźć nazwę pozycji, z którą się łączymy?
Nazwa pozycji jest najczęściej dostępna w opisie kontrolera. Jeśli przeglądasz sieć przez Vatsinator – trzeba wejść w szczegóły pozycji.
![](https://calypteaviation.com/wp-content/uploads/2021/09/vatsinator3-1.jpg)
Na przykład na prezentowanej wczoraj ilustracji pokazywałem mocno niestandardowy przykład EDDP_APP, który będąc lipskim zbliżaniem nosi nazwę Munich Radar.
Taką samą informację można wyświetlić w vPilocie klikając dwukrotnie na nazwę kontrolera. Informacja wyświetli się w oknie czatu.