Komunikacja lotnicza – callsign – znak wywoławczy statków powietrznych

Cykl Znaki wywoławcze składa się z trzech tekstów:

• Komunikacja (4b) – callsign – znak wywoławczy statków powietrznych
• Komunikacja (4a) – callsign – znak wywoławczy stacji naziemnych
• Komunikacja (4c) – callsign – wojskowe, taktyczne i nietypowe

Znaki wywoławcze

Samoloty i helikoptery wywoływane są na trzy sposoby:

1. po numerze rejestracyjnym (np. SP-ABC, G-ABCD, N12345),
2. po znaku wywoławczym linii i numerze lotu (np. SPEEDBIRD 123, LUFTHANSA 456Q, DELTA 789),
3. po znaku wywoławczym linii i numerze rejestracyjnym (np. SPEEDBIRD ABCD, LUFTHANSA EFGH).

Myślnik nie jest częścią numeru rejestracyjnego, a jedynie znakiem poprawiającym czytelność. W przypadku dokumentów, planów lotów i identyfikacji w sieci Vatsim jest pomijany – SP-ABC to SPABC. W tym tekście dla lepszej czytelności myślnik będzie stosowany.

Pierwszy sposób (SP-ABC) dotyczy lotów lotnictwa ogólnego. Nie zagłębiając się zanadto w szczegóły – taki znak wywoławczy będą miały loty prywatne, loty komercyjne samolotów, które nie należą do linii posiadających nadany znak wywoławczy i loty linii lotniczych, które z różnych powodów nie korzystają w danych warunkach ze znaków wywoławczych linii.

Drugi sposób (SPEEDBIRD 123) jest typowy dla wywoływania linii lotniczych wykonujących regularne rejsy – znak wywoławczy jest typowy dla danego rejsu. W ten sposób również identyfikowane są loty przedsiębiorstw (np. szkół lotniczych), które mają prawo używania swojego znaku wywoławczego (w tym wypadku numer może być powiązany z identyfikatorem instruktora, samolotu lub zadania – zależy to od organizacji przedsiębiorstwa i nie jest regulowane).

Trzeci sposób (SPEEDBIRD ABCD – callsign linii i cztery ostatnie znaki numeru rejestracyjnego maszyny) jest stosowany przy nieregularnych (np. technicznych) przelotach maszyn linii posiadających własny znak wywoławczy.

Skracanie znaków wywoławczych

Ze względów praktycznych znaki wywoławcze są skracane podczas komunikacji radiowejjeśli nie zachodzi ryzyko pomyłki.

Numer rejestracyjny skracany jest przez pozostawienie pierwszego i przynajmniej dwóch ostatnich znaków numeru. SP-ABC -> SBC lub SABC. G-ABCD -> GCD lub GBCD. N12345 -> N45…

Znak wywoławczy linii połączony z numerem rejestracyjnym skraca się podobnie – przez pozostawienie znaku linii i co najmniej ostatnich dwóch liter numeru rejestracyjnego. SPEEDBIRD ABCD -> SPEEDBIRD CD. LUFTHANSA EFGH -> LUFTHANSA FGH.

Znaku wywoławczego linii połączonego z numerem lotu nie skraca się.

Nazwa samolotu w znaku wywoławczym (GA)

W przypadku typowych znaków wywoławczych używanych w lotnictwie ogólnym (SP-ABC) może podawać również typ lub producenta samolotu. Przykładowo: Cessna SP-ABC, Baron D-EFGH, Citation G-GJKL.

Przy skracaniu znaku wywoławczego typ samolotu może być pominięty lub pozostawiony. Odpowiednio: Cessna SBC, Baron DGH, Citation GKL.

W przypadku lotów w sieci Vatsim warto pamiętać, że kontroler może być zajęty obsługiwaniem wielu samolotów na wielu lotniskach i może nie być świadomy typu samolotu, który kontroluje. W przypadku instrukcji, dla których typ samolotu będzie miał znaczenie warto użyć znaku wywoławczego z nazwą samolotu. Co piszę wspominając polecenie parkowania C-130 na stanowisku dla awionetek.

Ciężki / Heavy

Samoloty o śladzie aerodynamicznym w kategorii „heavy” powinny do znaku wywoławczego dodawać słowo „Ciężki” (ang. „Heavy”). Przykładowo 747 British Airways mógłby użyć: SPEEDBIRD 345 HEAVY.

Numery rejestracyjne

Jak są tworzone numery rejestracyjne?

Numer rejestracyjny zawsze składa się ze znaku lub znaków określających państwo (SP dla Polski, D dla Niemiec, G dla Wielkiej Brytanii, N dla USA) i liter lub cyfr identyfikujących konkretny samolot. Zwyczajowo w opisach i na kadłubie symbol kraju i numer samolotu oddziela się myślnikiem (nie dotyczy samolotów w USA).

Jeśli próbujesz zrozumieć dlaczego Polska to akurat SP – trzeba sięgnąć do kodów krajowych w komunikacji radiowej przydzielanych w pierwszych latach rozwoju komunikacji radiowej.

Pełną listę kodów krajów można znaleźć w Wikipedii.

Symbol samolotu zapisany jest literami lub cyframi. Na ogół obowiązuje jakiś konkretny system, według którego numery są przydzielane. W przypadku Polski – litery są przydzielane samolotom, cyfry szybowcom, numery zaczynające się od „0” – motoszybowcom. Szczegółowy podział opisuje tekst w Wikipedii.

Znaki wywoławcze linii lotniczych

Przede wszystkim zastrzeżenie – pisząc „znaki linii lotniczych” mam na myśli wszystkie organizacje, przedsiębiorstwa i linie lotnicze, które mają prawo posługiwać zarejestrowanymi przez ICAO kodami i znakami wywoławczymi. Poza liniami na tej liście znajdują się również przedsiębiorstwa świadczące różnorodne usługi lotnicze, lotnictwo państwowe i wojskowe większości krajów, a nawet pojedyncze jednostki wojskowe (które posługują się innym niż całe lotnictwo wojskowe danego kraju, znakiem wywoławczym).

Większość kodów (do stosowania w dokumentach – np. AFR – Air France) i znaków wywoławczych (AIRFRANS dla Air France) jest zbliżona do nazwy linii. W niektórych przypadkach dochodzą jakieś względy tradycyjne i historyczne (np. British Airways pozostało przy znaku wywoławczym SPEEDBIRD – oryginalnie należącym do Imperial Airways). Mniejsze firmy często mają znak wywoławczy i kod mający niewiele wspólnego z nazwą – kwestia wolnych kodów i podobieństwa znaków wywoławczych odegrała tu kluczową rolę.

Niezawodna Wikipedia zawiera listę kodów i znaków wywoławczych.