Amerykańskie mapy są inne. Amerykańska przestrzeń powietrzna jest inna. W Europie przywykliśmy już do dróg RNAV. W USA nadal utrzymuje się kilka kategorii dróg lotniczych i trzeba je przedstawić, żeby pokazać co właściwie znajduje się na amerykańskiej mapie.
Drogi lotnicze w USA
Federalna Administracja Lotnictwa podzieliła drogi lotnicze na dwa systemy. Pomiędzy 1200 stóp nad terenem, a 17500 stóp znajdują się dolne drogi lotnicze. Od FL180 do FL450 wyznaczono górne drogi lotnicze – Jet Airways – drogi lotnicze „dla odrzutowców” (to jedynie nazwa – nie są ograniczone do tej kategorii samolotów).
Dolne drogi lotnicze dzielą się na następujące:
- Victor airways – na mapie oznaczone symbolem V i numerem, kolor czarny. Te drogi wyznaczone za pomocą radiolatarni VOR lub VORTAC.
- LF/MF airways albo „colored airways” – na mapie oznaczone literami alfabetu (A, B, G, R) i numerem, brązowe. To drogi wyznaczone za pomocą radiolatarni NDB.
- area navigation (RNAV) “T” routes – drogi nawigacji obszarowej. Oznaczone literą T i numerem, niebieskie.
Górne drogi lotnicze (jet routes) dzielą się na:
- Wyznaczone za pomocą radiolatarni VOR. Oznaczono je literą J i numerem. Czarne.
- Drogi nawigacji obszarowej. Q i numer. Niebieskie.
Wojskowe drogi treningowe (MTR) oznaczono symbolem IR i VR oraz numerem. IR oznacza drogę IFR, VR – drogę VFR. Grubość linii określa szerokość drogi – linia wąska – 5 mil morskich lub mniej w obie strony od osi, linia szeroka – ponad 5 mil.
Victor airways i „właściwe” Jet airways (czyli te oznaczone literą J) mogą być na jakiś odcinkach wyznaczone za pomocą NDB i wtedy będą narysowane brązową kreską. Nie znalazłem jednak żadnego przykładu.
Drogi „kolorowe” swoją nazwę zawdzięczają zwyczajowym rozwinięciom ich oznaczeń literowych. Amber – A, Blue – B, Green – G, Red – R. Na Alasce drogi zielone i czerwone są zawsze tworzone na linii wschód zachód, a bursztynowe i niebieskie – północ / południe.
Jak rozumieć mapę
- Punkt HAPIT, minimalna zdolność odbierania sygnału pomocy (MRA – Minimum Reception Altitude) – 15000. Odległość od DME – 72 mile. Oznaczenia drogi V317 i T278 między CSPER a HAPIT: Minimalna trasowa wysokość (MEA) – 15000, minimalna trasowa wysokość z GPS – 4000 (4000G), wysokość zapewniająca minimalne przewyższenie nad przeszkodami (MOCA) – 4000 (*4000). Tu warto zwrócić uwagę na MRA z punktu HAPIT – z niego wynika różnica między MRA a MEA. Długość odcinka – 28 mil.
- Droga Blue 37. MEA – 6000, MEA z GPS na pokładzie – 5000, MOCA – 5000. Długość odcinka – 73 mile morskie. Tu zwrócę uwagę na to, że wyznaczenie tej drogi w oparciu o NDB ma niezaprzeczalne zalety – można ten lot wykonywać na mniejszej wysokości nie tracąc odbioru NDB. VOR nie ma zasięgu na małej wysokości ze względu na przeszkody terenowe i zakrzywienie ziemi.
- Tabliczka opisująca VORTAC SISTERS ISLAND. T wskazuje, że na częstotliwości radiolatarni nadawana jest również pogoda (taki „ficzer” radiolatarni na Alasce). Poza tym standard światowy – częstotliwość, identyfikator, kanał DME, kod Morse’a i pozycja.
- Punkt CHILL wyznaczony namiarami na NDB EEF (namiar 155) i CGL (namiar 108).
- Off route obstruction clearance altitudes (OROCA) – odpowiednik naszej minimalnej wysokości przewyższenia nad przeszkodami.
- Air Route Traffic Control Center – częstotliwość i nazwa.
- Kolorem tła oznaczono na tej mapie klasę przestrzeni powietrznej. Brązowy to przestrzeń powietrzna niekontrolowana. Biały to przestrzeń kontrolowana klasy D i E. Fioletowym zaznaczono przestrzeń kontrolowaną klasy B i C.
- NDB (kolor brązowy) i standardowe oznaczenia – nazwa, częstotliwość (KHz), identyfikator, kod Morse’a i pozycja.
- Granica obszaru, dla którego przygotowano mapę szczegółową.
- MEA wyznaczona dla przestrzeni, w której pomoc nawigacyjna nie jest odbierana. 98 i 108 to odległości od DME w jedną i drugą stronę wyznaczające niezależny od nazwanego FIXa punkt, w którym wprowadza się zmianę.
To oczywiście wyjaśnienie tylko kilku elementów mapy. Większość jest intuicyjna, inne trzeba sprawdzić w legendzie, którą można pobrać ze strony FAA. 86 stron opisu map to sporo, ale ten dokument wyczerpuje temat. Warto się z nim zapoznać.
Sectional
Ze względu na budowę i klasyfikację amerykańskiej przestrzeni powietrznej – warto sięgnąć do mapy VFR planując przelot na małej wysokości. Szerzej o tych mapach napiszę kiedy indziej – teraz tylko najważniejsze elementy.
- Niebieska kreskowana linia – granice przestrzeni D sięgającej do ziemi.
- Różowa kreskowana linia – granice przestrzeni E sięgającej do ziemi.
- Radiolatarnie NDB i VOR – do radiolatarni VOR należy również ta tarcza ułatwiająca wyznaczenie radiala pomocy nawigacyjnej.
- Informacja, że obszar został szczegółowo rozrysowany w ramce obok ze względu na duży ruch.
Skyvector.com
Opisaną okolicę można znaleźć w tym miejscu na stronie skyvector.com. Na tym przykładzie omówię mapy dostępne w serwisie. Powinieneś widzieć 7 zakładek (niech Cię nie rozprasza to, że przy zmianie zakładki zmienia się minimalnie skala / poziom zbliżenia):
- Enroute AH-1
- Enroute AL-1
- World Hi
- World Lo
- CD-12 WAC
- World VFR
- Juneau
1 i 2 to amerykańskie mapy dróg lotniczych wydane przez FAA. Zeskanowane w dużej rozdzielczości i podłożone jako mapa w serwisie skyvector. AH-1 to górne drogi, Alaska, mapa 1, AL-1 to dolne drogi, Alaska, mapa 1. Przesuwając mapę nad inny obszar, miejsce tych zakładek zajmą odpowiednie dla danego miejsca (czasem – na granicy map – będzie ich więcej).
3 i 4 to znajome już zobrazowanie dróg górnych i dolnych. Uboższe od opisanych przed chwilą.
5 – World Aeronautical Chart. Mapa VFR do lotów na dużej wysokości. Skala 1:1000000.
6 – World VFR czyli wszystkie amerykańskie Sectional Aeronautical Chart połączone w jedną mapę (1:500000).
7 – Sectional Aeronautical Chart Juneau. Od World VFR różni się przede wszystkim tym, że zawiera dodatkowe informacje w ramkach. W World VFR tych informacji brakuje, bo w miejscu ramek jest następna mapa.
Nie opisałem tu szczegółowo mapy górnych dróg, ponieważ jest ona co do idei identyczna z mapą dróg dolnych. Mam nadzieję, że ten tekst trochę przybliży amerykańskie mapy.